(โดย อ. ปราโมทย์ ศรีอุทัย)
ถาม
• อัสลามูอาลัยกุม ขออีกคำถามค่ะอาจารย์
มีคนยกมาว่าท่านอีหม่ามอะหมัดเขียนในถ้วยหรือสิ่งที่สะอาดให้กับสตรีคนหนึ่งในยามที่นางคลอด แล้วนำมาเป็นหลักฐานว่า ให้ทำน้ำซอฟัร ทำอาซีมัต ได้ค่ะ จึวอยากทราบว่าที่เขายกมาเชื่อถือได้หรือไม่ นำมาเป็นหลักฐานที่เขาอ้างได้หรือไม่ค่ะ ข้อความที่เขายกมา ดังนี้ ค่ะ
ท่านอับดุลเลาะฮ์ บุตรของท่านอิหม่ามอะหฺมัด บิน ฮัมบัล ปราชญ์หัวหน้ามัษฮับฮัมบะลีย์ แห่งยุคสะลัฟ ได้กล่าวว่า
رَأَيْتُ أَبِىْ يَكْتُبُ التَّعَاوِيْذَ لِلَّذِىْ يُصْرَعُ وَلِلحَمِىِّ لِأَهْلِهِ وَقَرَابَاتِهِ ، وَيَكْتُبُ لِلْمَرْأَةِ إِذَا عَسُرَ عَلَيْهَا الْوِلَادَةُ فِىْ جَامٍ أَوْ شَيْءٍ نَظِيْفٍ ، وَيَكْتُبُ حَدِيْثَ إبْنِ عَبَّاسٍ ، إِلَّا أَنَّهُ كَانَ يَفْعَلُ ذَلِكَ عِنْدَ وُقُوْعِ الْبَلاَءِ ، وَرَأَيْتُ يُعَوِّذُ فِى الْمَاءِ وَيُشْرِبُهُ الْمَرِيْضَ ، وَيَصُبُّ عَلَى رَأْسِهِ مِنْهُ ، وَرَأَيْتُ أَبِىْ يَأْخُذُ شَعْرَةٍ مِنْ شَعْرِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَيَضَعُهَا عَلَى فِيْهِ يُقَبِّلُهَا ، وَأَحْسِبُ أَنِّىْ قَدْ رَأَيْتُهُ يَضَعُهَا عَلَى رَأْسِهِ أَوْ عَيْنِهِ ، فَغَمَّسَهَا فِى الْمَاءِ ثُمَّ شَرَبَهُ يَسْتَشْفِى بِهِ ، وَرَأَيْتُهُ قَدْ أَخَذَ قَصْعَةَ النَّبِىِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَ بِهَا إِلِيْهِ أَبُوْ يَعْقُوْبَ بْنُ سُلَيْمَانَ بْنِ جَعْفَرَ فَغَسَلَهَا فِىْ جُبِّ الْمَاءِ ثُمَّ شَرِبَ فِيْهَا ، وَرَأَيْتُ مِنْ مَاءِ زَمْزَمَ يَسْتَشْفِىْ بِهِ وَيَمْسَحُ بِهِ يَدَيْهِ وَوَجْهَهُ
“ข้าพเจ้า ได้เห็นบิดา(คืออิหม่ามอะหมัด) ทำการเขียนสิ่งที่ขอความคุ้มครองให้กับผู้เป็นลมและผู้ที่ป่วยไข้ ที่เป็นครอบครัวและเครือญาติของท่าน และบิดาได้เขียนในถ้วยหรือสิ่งที่สะอาดให้กับสตรีคนหนึ่งในยามที่นางคลอด ลำบาก และบิดาเขียนหะดิษของท่านอิบนุอับบาส แต่ท่านได้กระทำสิ่งดังกล่าวในยามที่มีภัยมาทดสอบ และข้าพเจ้าเห็นบิดาทำการอ่านดุอาอ์ขอการคุ้มครอง(แล้วเป่า)ลงในน้ำและให้ ผู้ป่วยดื่มและทำการรดน้ำนั้นลงบนศีรษะ ..................
อับดุลลอฮ์ บิน อะห์มัด, มะซาอิล อิมามอะหฺมัด, หน้า 447 ...
ตอบ
วะอลัยกุมุสสลาม วะเราะห์มะตุ้ลลอฮิ วะบารอกาตุฮ์ ..
เพื่อให้ตรงประเด็นกับคำถามของคุณ Mareeyah Si ผมจะแยกข้อมูลการกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัดข้างต้นออกเป็น 2 ตอน คือ ...
ตอนที่ 1 ข้อความที่ว่า .. “ข้าพเจ้า ได้เห็นบิดา(คืออิหม่ามอะหมัด) ทำการเขียนสิ่งที่ขอความคุ้มครองให้กับผู้เป็นลมและผู้ที่ป่วยไข้ ที่เป็นครอบครัวและเครือญาติของท่าน" .. ซึ่งน่าจะเป็นข้ออ้างหรือหลักฐานของผู้เขียนหรือทำอาซีมัตป้องกันภยันตรายต่างๆให้แก่ผู้ที่ศรัทธาเลื่อมไสตนเอง ...
ตอนที่ 2 ข้อความที่ว่า .. "และบิดาได้เขียนในถ้วยหรือสิ่งที่สะอาดให้กับสตรีคนหนึ่งในยามที่นางคลอดลำบาก ............" .. และ .. "ข้าพเจ้าเห็นบิดาทำการอ่านดุอาอ์ขอการคุ้มครอง(แล้วเป่า)ลงในน้ำและให้ ผู้ป่วยดื่มและทำการรดน้ำนั้นลงบนศีรษะ" ... ซึ่งน่าจะเป็นข้ออ้างหรือหลักฐานของผู้ทำน้ำซอฟัรฺ ....
ก่อนอื่น ผมขอเรียนให้รับทราบเสียก่อนว่า ตามหลักการแล้ว คำพูดและการกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัดหรือของผู้ใดก็ตาม, ไม่ถือว่า "เป็นหลักฐาน" ของศาสนา .. ตราบใดที่คำพูดหรือการกระทำนั้นมิได้อ้างอิงไปถึงท่านศาสดา ศ็อลลัลลอฮุ อะอลัยฮิวะซัลลัม ..
ท่านอิหม่ามชาฟิอีย์ กล่าวว่า ...
لاَ حُجَّةَ فِىْ قَوْلِ أَحَدٍ دُوْنَ رَسُوْلِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَإِنْ كَثُرُوْا ..........
" คำพูดของบุคคลใดก็ตาม, แม้พวกเขาจะมีปริมาณมากมายเพียงใดก็ตาม ไม่ใช่เป็นหลักฐานชี้ขาด(ของศาสนา) นอกจากคำพูดของท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมเท่านั้น"
(จากหนังสือ "มีซาน อัล-กุบรออ์" ของท่านอัช-ชะอ์รอนีย์ หน้า 60)
สำหรับข้อความจากการกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัดที่อ้างมานั้น ผมได้ตรวจสอบดูแล้ว พอจะสรุปได้ดังนี้ ...
1. บันทึกการกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัด อิบนุหัมบัลข้างต้น เป็นสิ่งที่มีปรากฏอยู่จริงในหนังสือ "مسائل الإمام أحمد" หน้า 447 .. จากบันทึกของบุตรชายของท่าน คือท่านอับดุลลอฮ์ บินอะห์หมัด (สิ้นชีวิตวันอาทิตย์ ที่ 21 เดือนญะมาดุ้ลอาคิรฺ ปีฮ.ศ. 290 ขณะอายุได้ 77 ปี) ...
ข้อความที่คัดลอกมา - ส่วนใหญ่หรือเกือบทั้งหมด - ตรงกับฉบับที่อยู่ในมือของผม นอกจากบางส่วน - ซึ่งเป็นข้อความสำคัญ - ที่ผมไม่ทราบว่า ผู้คัดลอกรายงานนี้มองข้ามไป จึงไม่มีปรากฏอยู่ในข้อความข้างต้นนี้, หรือข้อความนั้นขาดหายไปจากต้นฉบับที่อยู่ในมือของท่านก็เป็นได้ .. ดังที่ท่านผู้อ่านจะได้เห็นในข้อที่ 3 .....
หนังสือ "مسائل الإمام أحمد" นี้ ได้ประมวลคำถามที่มีผู้ถามท่านอิหม่ามอะห์มัด และคำตอบของท่าน แล้วถูกรวบรวมและบันทึกไว้โดยศิษยานุศิษย์ของท่านหลายท่าน อาทิเช่นท่านอับดุลลอฮ์ บินอะห์หมัด, ท่านศอลิห์ บินอะห์หมัด (2 ท่านนี้เป็นบุตรชายของท่านอิหม่ามอะห์มัด), ท่านอบูดาวูด, ท่านอิสหาก บินมันศูรฺ, ท่านอิสหาก บินอิบรอฮีม บินฮานิอ์ เป็นต้น ...
2. บางข้อความข้างต้น ใช้ถ้อยคำแตกต่างจากฉบับที่อยู่ในมือของผม นั่นคือคำว่า للذى يصرع ในบรรทัดแรกซึ่งน่าจะมีความหมายว่า (ท่านได้เขียนสิ่งที่ขอความคุ้มครอง)ให้แก่คนเป็นลมบ้าหมู, แต่ฉบับที่อยู่ในมือของผมใช้คำว่า للذى يقرع .. ซึ่งน่าจะมีความหมายว่า ให้แก่คนที่ตกใจจนช็อก, ..
วัลลอฮุ อะอฺลัม ....
3. ข้อความจากหนังสือข้างต้นหลังจากคำว่า ...
إِلَّا أَنَّهُ كَانَ يَفْعَلُ ذَلِكَ عِنْدَ وُقُوْعِ البلاء
(แต่ท่านจะกระทำสิ่งดังกล่าวก็ในตอนเกิดมีบะลาอ์ขึ้นเท่านั้น) .. มีตกหล่นข้อความสำคัญไปประโยคหนึ่งอันเป็นข้อความตอกย้ำความหมายของประโยคนี้ .. นั่นคือคำกล่าวของท่านอับดุลลอฮ์ต่อมาว่า
وَلَمْ أَرَهُ يَفْعَلُ هَذَا قَبْلَ وُقُوْعِ الْبَلاَءِ
(และฉันไม่เคยเห็นท่านกระทำสิ่งนี้ก่อนหน้าเกิดมีบะลาอ์เลย)
إِلَّا أَنَّهُ كَانَ يَفْعَلُ ذَلِكَ عِنْدَ وُقُوْعِ البلاء
(แต่ท่านจะกระทำสิ่งดังกล่าวก็ในตอนเกิดมีบะลาอ์ขึ้นเท่านั้น) .. มีตกหล่นข้อความสำคัญไปประโยคหนึ่งอันเป็นข้อความตอกย้ำความหมายของประโยคนี้ .. นั่นคือคำกล่าวของท่านอับดุลลอฮ์ต่อมาว่า
وَلَمْ أَرَهُ يَفْعَلُ هَذَا قَبْلَ وُقُوْعِ الْبَلاَءِ
(และฉันไม่เคยเห็นท่านกระทำสิ่งนี้ก่อนหน้าเกิดมีบะลาอ์เลย)
โปรดจำข้อความประโยคสุดท้ายนี้ไว้ให้ดี เพราะผู้ทำอาซีมัตทุกคน จะไม่มีผู้ใดสนใจหรือคำนึ่งถึงเงื่อนไขข้อนี้ .......
นี่คือบทสรุปการกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัด อิบนุหัมบัล - ในตอนแรก - จากการบันทึกโดยท่านอับดุลลอฮ์บุตรชายของท่านในหนังสือ "مسائل الإمام أحمد" หน้า 447 ...
ผมไม่บังอาจพอที่จะก้าวล่วงไปวิจารณ์การกระทำของท่านอิหม่ามอะห์มัดว่าผิดหรือถูก แต่สำหรับผู้ที่จะอ้างข้อความข้างต้นมาเป็นหลักฐานเรื่องการทำอาซีมัต ผมขอตั้งข้อสังเกตไว้ดังนี้ ...
(ยังมีต่อ) ...
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น