โดย อ.ปราโมทย์ ศรีอุทัย
ความจริงปัญหานี้ไม่น่าจะเป็นปัญหาขัดแย้งเหมือนปัญหาอื่นๆ เพราะข้อเท็จจริงที่นักวิชาการแทบทั้งหมดยอมรับกันก็คือ การนมาซอีดในมุศ็อลลาเป็น "ซุนนะฮ์" หรือแบบอย่างที่ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมปฏิบัติเป็นประจำในทุกๆวันอีด ...
การปฏิบัติสิ่งใด "เป็นประจำ" ของท่าน - ในบางกรณี - นักวิชาบางท่านมองไกลถึงกับถือว่า เป็นเงื่อนไข "เศาะห์" อิบาดะฮ์นั้นไปก็มี ...
อย่างเช่นท่านอิหม่ามชาฟิอีย์ (ขออัลลอฮ์โปรดเมตตาต่อท่านด้วย) มองว่า เงื่อนไขหนึ่งของการเศาะห์นมาซวันศุกร์ก็คือ ในท้องที่หนึ่งหรือเมืองหนึ่ง อนุญาตให้ทำนมาซวันศุกร์ในมัสยิดเดียวเท่านั้น .. ห้ามท้องที่นั้นทำนมาซวันศุกร์ในหลายๆมัสยิด ...
เหตุผลของท่านในเรื่องนี้ก็คือ เพราะในสมัยท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ตัวท่านนบีย์เองและเศาะหาบะฮ์ของท่านจะทำนมาซวันศุกร์กัน "เป็นประจำ" ที่มัสยิดของท่านนบีย์แห่งเดียวเท่านั้น ..
ไม่เคยปรากฏแม้แต่ครั้งเดียวว่าท่านนบีย์และเศาะหาบะฮ์ของท่านจะทำนมาซวันศุกร์ในมัสยิดอื่นใดอีก ทั้งๆที่นครมะดีนะฮ์ขณะนั้นก็มีมัสยิดอยู่เป็นจำนวนมาก ...
ก็เหมือนกับการนมาซวันอีด ที่ไม่เคยปรากฏเช่นเดียวกันว่า ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม และเศาะหาบะฮ์ของท่านจะทำนมาซอีดในมัสยิดใดๆแม้แต่ครั้งเดียว นอกจากจะกระทำกันในมุศ้อลลาเท่านั้น ..
อนึ่ง การที่มีรายงานจากท่านอบูฮุร็อยเราะฮ์ ร.ฎ. (บันทึกโดยท่านอัล-หากิม, ท่านอบูดาวูด, ท่านอิบนุมาญะฮ์ และท่านอัล-บัยฮะกีย์) กล่าวว่า .. ครั้งหนึ่งมีฝนตกในวันอีด ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม จึงนำพวกเขา( เศาะหาบะฮ์)นมาซอีดกันในมัสยิด .. ข้อเท็จจริงก็คือ รายงานข้างต้นเป็นรายงานที่เฎาะอีฟ .. เพราะผู้บันทึกทั้งหมดข้างต้นได้รายงานหะดีษนี้มาจากท่านอีซา บินอับดุลอะอฺลา, จากท่านอุบัยดิลลาฮ์ อัต-ตัยมีย์ ซึ่งทั้งสองท่านนี้เป็นบุคคลมัจฮูล (ไม่เป็นที่รู้จัก) ...
หมายเหตุ
ท่านอิบนุหะญัรฺ ได้กล่าวในหนังสือ "ฟัตหุ้ลบารีย์" ว่า มุศ็อลลาในสมัยท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เป็นลานโล่ง, อยู่ทางทิศตะวันออกห่างจากมัสยิดท่านนบีย์ประมาณ 1000 ศอกหรือ 250 วา (ใกล้กับกุบูรฺบะเกียะอฺในปัจจุบัน) ...
หลักฐานเรื่องการนมาซอีดเป็นประจำในมุศ็อลลาของท่านนบีย์ มีรายงานมามากมายทั้งในบุคอรีย์และมุสลิม, ทั้งในตำราหะดีษประเภทสุนัน และตำราหะดีษประเภทมุสนัด ด้วยสายรายงานจำนวนมาก ซึ่งในที่นี้ ผมจะนำเสนอตัวอย่างจากหลักฐานเหล่านั้นเพียง 2 หะดีษเพื่อกระชับเนื้อหาข้อเขียนนี้ คือ . ...
(1) ท่านอับดุลลอฮ์ อิบนุอุมัรฺ ร.ฎ. กล่าวว่า ...
كَانَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَغْدُوْ اِلَى الْمُصَلَّى فِىْ يَوْمِ الْعِيْدَ، وَالْعَنَزَةُ تُحْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ، فَإِذَا بَلَغَ الْمُصَلَّى نُصِبَتْ بَيْنَ يَدَيْهِ، فَيُصَلِّى إِلَيْهَا، وَذَلِكَ اَنَّ الْمُصَلَّى كَانَ فَضَاءً لَيْسَ فِيْهِ شَيْئٌ يُسْتَتَرُ بِهِ
"ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมจะออกไปมุศ็อลลาตั้งแต่เช้าในวันอีด โดยมีผู้แบกหอกสั้นนำไปข้างหน้าท่าน เมื่อถึงมุศ็อลลาแล้ว มัน (หอกสั้น) ก็ถูกปักมันไว้ด้านหน้าของท่าน แล้วท่านก็จะนมาซโดยหันไปหามัน ทั้งนี้เนื่องจากมุศ็อลลาเป็นที่โล่ง ไม่มีสิ่งใดที่จะใช้กั้นเขต(ด้านหน้า .. คือใช้เป็นซุตเราะฮ์) ได้เลย" ...
(บันทึกโดยท่านบุคอรีย์, ท่านมุสลิม, ท่านอบูดาวูด, ท่านอัน-นซาอีย์, ท่านอิบนุมาญะฮ์ และท่านอื่นๆ .. สำนวนในที่นี้เป็นสำนวนของท่านอิบนุมาญะฮ์) ...
(2) ท่านอบูสะอีด อัล-คุดรีย์ ร.ฎ. กล่าวว่า ...
كَانَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَخْرُجُ يَوْمَ الْفِطْرِ وَاْلأَضْحَى اِلَى الْمُصَلَّى، فَأَوَّلُ شَيْئٍ يَبْدَأُ بِهِ الصَّلاَةُ، ثُمَّ يَنْصَرِفُ فَيَقُوْمُ مُقَابِلاً النَّاسَ، وَالنَّاسُ جُلُوْسٌ عَلَى صُفُوْفِهِمْ، فَيَعِظُهُمْ وَيُوْصِيْهِمْ .....
"ท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมจะออกไปมุศ็อลลาในวันอีดิ้ลฟิฏรี่และวันอีดิ้ลอัฎหาอ์เป็นประจำ ซึ่งสิ่งแรกสุดที่ท่านกระทำก็คือ การนมาซ(อีด) หลังจากนมาซเสร็จแล้ว ท่านก็ยืนขึ้นโดยหันมาเผชิญหน้ากับประชาชน ในขณะที่ประชาชนก็กำลังนั่งอยู่ในแถวของพวกเขา แล้วท่านก็จะ(อ่านคุฏบะฮ์ โดย)ตักเตือนและสั่งเสียพวกเขา ............................."
(บันทึกโดย ท่านบุคอรีย์, ท่านมุสลิม, ท่านอัน-นซาอีย์, ท่านอัล-บัยฮะกีย์ และท่านอื่นๆ) ...
สรุปแล้ว รายงานที่ถูกต้องเกี่ยวกับสถานที่นมาซอีดที่ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ทำเป็นประจำก็คือ ที่มุศ็อลลาเท่านั้น ...
ไม่ปรากฏหลักฐานที่ถูกต้องแม้แต่บทเดียวว่า ท่านนบีย์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม จะเคยนมาซอีดในมัสยิดใด แม้กระทั่งในมัสยิดของท่านเอง ...
ที่กล่าวมานี้ มิได้หมายความว่า การนมาซอีดในมัสยิดจะใช้ไม่ได้ ...
แต่สงสัยว่า ผู้ที่ถือว่า นมาซอีดในมัสยิด "ดีกว่า" นมาซอีดในมุศ็อลลา เขามีมุมมองอย่างไรเท่านั้น ...
สิ่งที่ท่านนบีย์ "ไม่เคยทำ" เลย (คือนมาซอีดในมัสยิด ) จะดีกว่าสิ่งที่ท่านนบีย์ "ทำเป็นประจำ" (คือ นมาซอีดในมุศ็อลลา) ได้อย่างไร ???
ท่านอิหม่ามชาฟิอีย์เองไม่เคยมองว่า นมาซอีดในมัสยิด จะดีกว่านมาซอีดในมุศ็อลลา
ท่านเพียงแต่ "อนุญาต" ให้นมาซอีดในมัสยิดได้ถ้าตรงกับ "เงื่อนไข" ของท่าน ดังจะได้กล่าวต่อไป ...
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น