ไม่สามารถถือศิลอดขณะตั้งครรภ์และให้นมบุตร จะชดใช้ศิลอดที่ขาดไปอย่างไร

โดย อ.ปราโมทย์  ศรีอุทัย

ตอบคำถามคุณ Anas Ibnu Ahmad

อัสสลามุอลัยกุมคับ อาจารย์

อ. คับ ในกรณีสตรีให้นมบุตร ไม่ได้ถือศีลอดในปีที่ผ่านมาตลอดทั้งเดือน อันเนื่องจากแพ้ท้องอย่างหนักตอนตั้งครรภ์ เมื่อคลอดลูกออกมาต้องให้นมบุตรตลอดทั้งปี แบบนี้ต้องชดใช้ศีลอดที่ขาดไปของรอมฎอนปีที่แล้วยังไงบ้างคับ ...

(ถึงตอนนี้ ณ เวลานี้ สตรีผู้นั้นยังไม่ได้ชดใช้ศีลอดที่ขาดไปคับ) ...

ตอบ

ในกรณีสตรีที่ตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตรนี้ นักวิชาการมีทัศนะแตกต่างกันครับ
..
ท่านอิหม่ามชาฟิอีย์และท่านอิหม่ามอะห์มัดได้จำแนกกรณีนี้ว่า หากสตรีทั้งสองนั้นเกรงว่าการถือศีลอดจะเป็นอันตรายต่อ "ตัวนางเอง" หรือเป็นอันตรายทั้ง "ต่อตัวนางและบุตรของนาง" ก็ให้นางถือศีลอดชดใช้เพียงอย่างเดียว ไม่ต้องบริจาคอาหาร ...

แต่ถ้านางเกรงว่า การถือศีลอดจะเป็นอันตรายต่อ "บุตร"" ของนาง ก็ให้นางบวชชดใช้ด้วย และจ่ายฟิดยะฮ์ (คือบริจาคอาหาร) ด้วย ..

ส่วนในทัศนะของท่านอบูอุบัยด์, ท่านอบูษูรฺ และนักวิชาการมัษฮับหะนะฟีย์กล่าวว่า .. ให้สตรีทั้งสองนั้นถือบวชชดใช้เพียงอย่างเดียวในทุกๆกรณี ไม่จำเป็นต้องจ่ายฟิดยะฮ์อีก ..

ทัศนะทั้งหมดดังข้างต้นนี้ ผมยังไม่เคยเจอหลักฐานที่ชัดเจนยืนยันเลยครับ ..

แต่เศาะหาบะฮ์ของท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม 2 ท่านคือ ท่านอับดุลลอฮ์ บินอุมัรฺ ร.ฎ. กับท่านอับดุลลอฮ์ บินอับบาส ร.ฎ. กล่าวว่า สตรีที่กำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร แล้วไม่ได้ถือศีลอด เนื่องจากเกรงจะเป็นอันตรายต่อตัวนางเองหรือบุตร ก็ให้นางจ่ายฟิดยะฮ์เพียงอย่างเดียว ไม่ต้องบวชชดใช้ ...

คำกล่าวของเศาะหาบะฮ์ทั้งสองท่านนี้ ถูกบันทึกโดยท่านมาลิก, ท่านอบูดาวูด, ท่านอัด-ดารุกุฏนีย์, ท่านอัล-บัยฮะกีย์, และท่านอัล-บัซซารฺ ด้วยสายรายงานที่เชื่อถือได้ ...

ดังนั้น สรุปแล้ว สตรีทั้ง 2 กรณีข้างต้นจึงมีสิทธิ์เลือกปฏิบัติ คือ จะถือบวชชดใช้ตามทัศนะของนักวิชาการที่ผมอ้างอิงมาก็ได้ หรือจะจ่ายฟิดยะฮ์ตามทัศนะของเศาะหาบะฮ์ทั้ง 2 ท่านนั้นก็ได้ ..

แต่ .. จากคำถามของคุณข้างต้น - โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเมื่อนางไม่มีเวลาที่จะถือบวชชดใช้ - ผมขอแนะนำให้ปฎิบัติตามทัศนะของเศาะหาบะฮ์ทั้ง 2 ท่านนั้น คือบริจาคอาหารแทนการถือบวชชดใช้ จะเป็นการดีที่สุดครับ วัลลอฮุ อะอฺลัม ...